«Οιδίπους επί Κολωνώ» του Σοφοκλή, παράσταση στους Δελφούς (Θέατρο «Φρύνιχος»), στις 27 Ιουλίου 2023, 21.30, σκηνοθεσία: Γιώργος Σκεύας, Οιδίπους: Δημήτρης Καταλειφός

Πηγή: Athinorama.gr

Ο Γιώργος Σκεύας σκηνοθετεί τον σπουδαίο ηθοποιό Δημήτρη Καταλειφό στην πρώτη του πρωταγωνιστική εμφάνιση στην Επίδαυρο, στην ωριμότερη στιγμή της θεατρικής του πορείας, με τον “Οιδίποδα επί Κολωνώ” του Σοφοκλή. Ένας θίασος σημαντικών ηθοποιών θα πρωταγωνιστήσει στη μεγάλη και πολυπληθή καλοκαιρινή παραγωγή του Πολιτιστικού Οργανισμού “Λυκόφως” σε συμπαραγωγή με το Φεστιβάλ Αθηνών Επιδαύρου: Χρήστος Χατζηπαναγιώτης, Αγγελική Παπαθεμελή, Αλεξάνδρα Αϊδίνη, Μάξιμος Μουμούρης, Χρήστος Σαπουντζής, Γιώργος Νούσης, Νίκος Νίκας, Γιώργος Φριντζήλας, Damiano Ottavio Bigi, Νίκος Δερτιλής, Γιώργος Μπούτσικας κ.ά. Η παράσταση θα κάνει πρεμιέρα στις 27 Ιουλίου στο Θέατρο Φρύνιχος των Δελφών, ενώ θα παρουσιαστεί στο Αρχαίο Θέατρο Επιδαύρου στις 4 και 5 Αυγούστου.

Στο τελευταίο έργο του Σοφοκλή “Οιδίπους επί Κολωνώ” που παρουσιάστηκε πιθανότατα το 401 π.Χ. από από τον ομώνυμο εγγονό του, πέντε χρόνια μετά το θάνατό του, ο άλλοτε κραταιός βασιλιάς της Θήβας, Οιδίποδας, γέροντας πια, τυφλός και εξόριστος, φτάνει μετά από μακρά περιπλάνηση στον Αθηναϊκό δήμο του Ίππιου Κολωνού, οδηγούμενος από τη μια του κόρη, την Αντιγόνη. Κάθεται σ’ ένα βράχο μέσα στο ιερό άλσος των Ευμενίδων, αλλά κάποιος κάτοικος του Κολωνού τον ανακαλύπτει και του ζητά να φύγει γιατί ο χώρος όπου κάθεται είναι ιερός και άβατος. Ο Οιδίποδας αρνείται γιατί  σύμφωνα με τον χρησμό, αυτό το μέρος θα είναι ο τόπος της τελικής του ανάπαυσης.

Ο κάτοικος του Κολωνού καλεί τους γέροντες του τόπου να αποφασίσουν. Εκείνοι συμπονούν τον γέροντα ικέτη, αλλά μόλις μαθαίνουν το όνομά του, τρομοκρατούνται και τον διατάζουν να φύγει αμέσως απ’ τη χώρα τους. Ο Οιδίποδας επικαλείται την αθηναϊκή φιλοξενία και ζητά να δει τον Θησέα, τον βασιλιά της Αθήνας, διότι έχει να του προσφέρει μεγάλο δώρο για την πόλη του. Στο μεταξύ, έρχεται αναπάντεχα η Ισμήνη, η άλλη κόρη του Οιδίποδα, μεταφέροντας τα νέα από τη Θήβα, ότι δηλαδή οι γιοι του Οιδίποδα, Πολυνείκης και Ετεοκλής, βρίσκονται στα πρόθυρα εμφυλίου πολέμου, διεκδικώντας ο καθένας για τον εαυτό του, τον θρόνο και την εξουσία. Επιπλέον, ένας νέος χρησμός ορίζει πως όποιος έχει με το μέρος του τον Οιδίποδα, νεκρό ή ζωντανό, αυτός κερδίζει. Καταφτάνει ο Θησέας και ο Οιδίποδας του ζητά προστασία για όσο ζει καθώς και να ταφεί στο χώμα της Αθήνας όταν έρθει το τέλος της ζωής του. Ο Θησέας τιμώντας τον Οιδίποδα, δεσμεύεται και για τα δύο και τον διαβεβαιώνει ότι είναι ασφαλής. Στη σκηνή εισβάλλει ο Κρέοντας, ανακοινώνοντας ότι έρχεται εκ μέρους όλων των Θηβαίων, για να πείσει τον Οιδίποδα να γυρίσει πίσω στην πατρίδα του, τη Θήβα. Όταν βλέπει πως τα λόγια του δεν πείθουν αλλά αντίθετα εξοργίζουν τον Οιδίποδα, ο Κρέοντας, για να πετύχει το σκοπό του,  καταφεύγει στη βία.

Το σκηνοθετικό σημείωμα του Γιώργου Σκεύα

“Το αγγελικό και μαύρο φως, όπως γράφει στο τελευταίο μέρος της “Κίχλης” ο Σεφέρης, είναι αυτό που “βλέπει” ο τυφλός Οιδίπους, ο γέροντας ικέτης. Είναι η συντριβή και η δικαίωσή του μαζί, το μετέωρο πέρασμά του στον άλλο τόπο, τις αόρατες πλάκες του άλσους των Ευμενίδων, που θα τον υποδεχτούν και θα τον καταπιούν. Η παράσταση φέρνει στο προσκήνιο τη διφορούμενη εκκρεμότητα του τέλους ενός ήρωα σημαδεμένου από τη μοίρα. Πώς μπορεί να μεταφραστεί σκηνικά αυτός ο μετεωρισμός ανάμεσα στο δίκαιο και στο άδικο, ανάμεσα στην αποδοχή της μοίρας και στην άρνησή της; Ο λόγος του Σοφοκλή, ο λόγος στα χείλη των ηρώων του, του Οιδίποδα, του Θησέα, της Αντιγόνης, της Ισμήνης, του Πολυνείκη, του Κρέοντα, δεν επιδέχεται κανέναν οριστικό διαχωρισμό του καλού απ’ το κακό, του ιερού απ’ το βλάσφημο. Αυτός ο λόγος, μέσα από τη μουσική των σωμάτων, γίνεται ένας τόπος αιώνιος, ο αιώνιος χρησμός. Αυτόν τον λόγο και τη βαθιά ποιητική, χρησμική του δύναμη, ζητά να απελευθερώσει αυτή η παράσταση”.

Ο Θάνος Τσακνάκης και η Χρύσα Προκοπάκη υπογράφουν τη μετάφραση, ενώ η δεύτερη μαζί με τον σκηνοθέτη Γιώργο Σκεύα έχουν αναλάβει τη δραματουργική επεξεργασία του έργου. Τα σκηνικά και τα κοστούμια είναι της Λίλης Πεζανού, η πρωτότυπη μουσική σύνθεση της Σήμης Τσιλαλή, οι φωτισμοί του Λευτέρη Παυλόπουλου και η κίνηση του Damiano Ottavio Bigi.